Sztuka i strój Kaszubski

Sztuka

W co drugim sklepie na wybrzeżu zobaczyć można kaszubskie haftowane obrusy czy charakterystyczną ceramikę. Nawet laicy czy wręcz obcokrajowcy bez błędu rozpoznają typowe wzory i kolory kaszubskie. Life-motivem wszelkich ozdóbek są kwiatki z tulipanem na czele. Często pojawiają się też serca w czerwono-czarną kratkę, koliste róże, gwiazdy morskie czy owoce granatu. Charakterystyczne kolory to niezbyt jasna i jaskrawa czerwień, przyćmiona, ciemniejsza zieleń, złocista żółć, troszeczkę czerni i trzy odcienie najczęściej używanego niebieskiego.

Motywami tymi ozdabiano meble – szafy czy skrzynie, najważniejszy sprzęt domowy, w którym chowano cenne rzeczy: bieliznę, ubranie, pieniądze i bursztyny. Skrzynie stawiano koło łóżka, aby przez cały czas mieć na oku dobytek.

Już przed wojną największą rolę odgrywała ceramika Necla z Chmielowa, która stworzyła wzory uznawane dziś za prawdziwie kaszubskie. Rodzina Neclów od wielu pokoleń zajmowała się garncarstwem, przekazując z pokolenia na pokolenie motywy i formy ceramiczne. Za czasów komunistycznych fabryczkę upaństwowiono, a Necla zrobiono członkiem Cepelii. Tradycyjnie naczynia zdobiono siedmioma wzorami, z których najstarszym miała być różdżka bzu z białym lub jasno-żółtym kwiatem na ciemno żółtym tle lub czarny kwiat na ciemnoniebieskim tle. Oprócz wymienionych na początku motywów pojawiały się też wianek i lilia.

Najczęściej stosowane kolory to granatowy, brązowy, rzadziej – czerwony, żółty czy zielony. Najbardziej rzucający się w oczy haft kaszubski wyróżnia się spośród innych bajeczną kolorystyką. W kaszubskim hafcie dopatruje się wpływów klasztorno-szlacheckich. Działające na tym terenie klasztory benedyktynek w Żarnowcu i norbertanek w Żukowie słynęły m.in. z haftu. Współcześnie w zależności od szkoły (puckiej, wdzydzkiej, żukowskiej czy wejherowskiej) stosuje się więcej lub mniej kolorów i ornamentów.